Публікація: Listy Stanisława Żółkiewskiego 1584-1620 / pod red. J.T. Lubomirski. - Krakow, 1868. - s.62-63.
Naiassuieijszij Mscziwij Królu Panie moij Mscziwij. — Skorom poslijszal ze Czar Krijniski ruszył się z Temesvaru niemal iednego czaszu doszła mię ij druga wiadomoscz że z Ordij szwieze woijsko Tatarskie wijszło. Za czem isz tam od gór mnieij się iusz beło trzeba obawacz, tu gdzie bela wiethsza podoba nieprzespieczenstwa, poszedłem ku tey Ukraginie z woijskiem W.Kr.M. Czwarty dzień temu iako mi dano znac z isz Czar z woijski swemi do multańskieij ziemie przijszedl. Lecz izem beł w tamtę stronij dla dostawania wiadomosczi szługi swe possłał, oczekawałem na nich zebijm czo pewnego W.Kr.M. mógł oznaymicz. Dnia dzissieyszego ieden szluga móij przijachał z Wołoch, przijniosł mi ten list od Hospodara który W.Kr.M. possijłam. Przijachał z szluga moijem ij possłaniecz Hospodarski z tem credensem. Posselstwo ustne belo, proszącz żebijm go w nieprzespieczenstwie woijskiem W.Kr.M. ratował. Na czom mu krothki respons dal. Isz strzegącz, wtargnienia od nieprzijacziela, z woijskiem W.Kr.M. przij graniczij stacz bęndę. Ale bez rozkazania W.Kr.M. za granicze Coronne woijska wijwodzicz niemogę. Prozbę jednak iego, ij nieprzespieczenstwo o ktorem mi daie znacz, ophiarowałem się doniescz do W.Kr.M. W Wołoszech w tijch czassiech to się działo, Posslał beł Hospodar Hethmana swego Rozwau Aję z woijskiem dobijwacz Białogrodu, woijska tego iako mam sprawę belo do czternastu tyssięczij. Miasto wijpaliwszij poczęli beli do zamku strzelacz. Wtem przijszło woijsko Tatarskie 2 Ordy z Czarowiczem Gałgą. Odgromił zaraz Czarowicz woijsko Wołoskie od zamku, ij uczijnił w niem szkodę nie małą, uchodzili iednak taborem oganiaijącz się asz do Łopuszna gdzie beł sam Hospodar. Tatarowie przedssie urywaiącz ustawicznie nad niemi szli, naczirali, tak isz ij sam Hospodar mussiał uchodzicz у ustąpił do Jass. Woijsko wszythko Wołoskie rozbiegło się od niego, nie został iedno z tijssiączem piechotij Węgrow, a z siedmia set iezdij także Węgrów, ij to iako mi sługa moij daie sprawę ij ten Hospodarski posłaniecz płochijch barzo ij ztrwozonych. Czi Tatarowie ziemię iego mieczem ij ogniem woijuią szługa moij oczijma ich widział, rączy koń beł mu ratunkiem ze się iem w ręczę niedostał. Mało tesz przed tem trzij tijssiącze Wołochow stracził Hospodar pod Smaijłem. Poszłał beł także kilkanaśczie set człowieka dla strazeij graniczę sweij, ale ij tijch w raicsczie Rni wszijthkich Turczij pogromili, sam telko Opreij ktorij beł nad niemi starszem ze Czterdziesta człowieka ucziekł. Taki status teraz iest spraw tamteij ziemie, Hospodar barzo ztrwozonij Bo isz potęznosczi sweij żachieij niema, a nadzicie próżne które sobie w pomoczach niepewnych pokładał pochijbiłij, ij ten posłaniecz iego tak powieda ze nic doczeka Czara, ale albo do Siedmigroczkieij ziemie gdzie iusz zone ij z rzeczami swemi wysłał, albo do państw W.Kr.M. chcze uchodzicz,. Czo ieslibij przijpadło, iako sie przecziwko niemi zachowacz, gdyż różne są wtem przijkładij, z iednemi łaskawieij, z drugiemi tesz pact przesztrzegaiąez surowieij się obchodzono, proszę tedij o naukę W.Kr.M. I w tem także proszę o naukę W.Kr.M. Jeślibij Hospodarowi iako to teraz periclitatur albo czo humanitus accideret, albo żebij z ziemie uiachał, Cboczin zamek mógłljbijm do tego przijsez, mamli ossadzicz na W.Kr.M. bo mam do tego środki niektóre, ze podobno mogłbijm tego dokazacz. Czo się daleij ponawiaćz bęndzie, oznaijmiacz W.Kr.M. niezaniecham. Z tem nanizsze a wielne szluzbij swe zaleczam w Mwą łaskę W.Kr.M. Dat. z Skałij 15 Febr. 1595.
* * *
Найясніший Міцніший Королю, Пане мій Міцніший!
Щойно я почув, що хан кримський виступив із Темешвару, майже одночасно дійшла до мене й друга вістка, що з Орди вийшло нове татарське військо. Через це в тому боці, де раніше треба було більше остерігатися, вже стало менш небезпечно, а тут, де загроза більша, я рушив із військом Й.В.М. до України.
Чотири дні тому, як мені дали знати, хан зі своїм військом увійшов до молдавської землі. Але оскільки я перебував у тій стороні, послав своїх слуг для здобуття певної інформації, очікував їх, аби щось певне Й.В.М. міг повідомити.
Сьогодні один мій слуга прибув із Волощини, привіз мені лист від господаря, який я пересилаю Й.В.М. Разом із моїм слугою прибув і господарський посланець з тим креденсом (усним дорученням). Посольство було усне — з проханням, щоби я у військовій небезпеці Й.В.М. йому допоміг. На що я дав коротку відповідь, що, пильнуючи, аби не сталося вторгнення ворога, перебуватиму з військом Й.В.М. біля кордону. Але без наказу Й.В.М. за кордон Корони війська вивести не можу.
Проте його прохання і небезпеку, про яку мені сповіщає, зобов’язався донести до Й.В.М.
У Волощині в цей час діялося ось що: Господар послав свого гетьмана Розвау Ая з військом здобувати Білгород. Військо те, за моїми відомостями, налічувало до чотирнадцяти тисяч. Спаливши місто, почали стріляти по замку. Тим часом прийшло татарське військо — дві Орди з царевичем Ґалґою. Царевич одразу відігнав волоське військо від замку і завдав йому чималої шкоди. Проте ті відступили, прикриваючись табором, аж до Лопушни, де сам господар перебував. Татари ж невпинно їх переслідували й нападали, так що і сам господар мусив тікати та відступив до Ясс.
Все волоське військо розбіглося від нього, залишилось лише з тисяча піхоти угорців і сімсот угорської кінноти. І ті, як мій слуга та господарський посланець повідомляють, перебувають у великій розгубленості та страху.
Чи татари мечем і вогнем нищать його землю, мій слуга бачив на власні очі, і лише прудкий кінь врятував його від потрапляння в полон.
Невдовзі перед тим господар утратив також три тисячі волохів під Смаїлом. Послав був також кількасот людей для охорони свого кордону, але й тих, як повідомляють, турки всіх до одного знищили. Лише Опрей, який був над ними старшим, утік із сорока людьми.
Такий нині стан справ у тій землі — господар дуже наляканий, бо вже не має колишньої сили, а марні надії, які покладав на ненадійні підтримки, виявились хибними.
І той його посланець каже, що господар нічого вже не сподівається від хана, але або до Семигородської землі втече, куди вже вислав дружину й майно, або до держав Й.В.М. хоче податися.
Якщо таке трапиться — як із ним тоді поводитись? Адже є різні приклади: з одними поводилися ласкавіше, з іншими — суворо дотримуючись угод. Тож прошу Й.В.М. про настанову.
Також прошу про вказівку Й.В.М. — якщо б із господарем, який нині в небезпеці, щось трапилось, або якщо б він виїхав із землі, — чи міг би я взяти під контроль замок Хотин. Бо маю певні засоби, що, певно, дозволили б мені цього досягти.
Про все, що далі буде відбуватись, повідомляти Й.В.М. не перестану.
З цим найнижчу і вірну службу свою поручаю милості Й.В.М.
Дано в Скалі, 15 лютого 1595 року.