Люстрація Червоногородського староства 1665 року

AGAD. – Metryka Koronna, Lustracje. – Dzial. XVIII. – Sygnatura 74: №28 Lustracye wojewodztw Lubelskiego, Wolhynskiego, Belzkiego y Podolskiego de anno 1660, etc.

_____________________________________________________________________________________

[s.209]

Lustracio generalis bonorum regalium in palatinate Podolia expedita in anno 1665

[s.259] 

Starostwo Czerwonogrodzkie 

Possessorem tego starostwa iest W.ImPan Mikołay z Zurowa Daniłowicz, podczaszy koronny, Rubieszowski starosta, spolnie z Ieymcią panią Apolinarą z Lubienca małzonką [s.260] swoią za przywileiem krola Imci ktorego a ten czas in absentia Imci przed nami nie produkowano. 

To starostwo Czerwonogrodzkie juxta lustrationem anni 1636, otaxowano było w prowent skarbowy na fl. 913 gr. 23. Teraz iako wszytkie dobra wojewodztwa Podolskiego są zdezolowane, tak pogotowiu y to starostwo przez nieprzyiaciela koronnego kozakow, Węgrow, Tataarow, takze zołnierza często przechodzącego, więc y przez opryszki albo lewense iest wniwecz obrocone y do wielkiey dezolacyi przywiedzione, tak ze dochodow mało z niego ImPanu staroscie przychodzi, ktore z wywiedzionych inkwizycyi nizey się opisuią y specyfikuią. 

Zamek Czerwonogrodzki 

Zamek w Czerwonogrodzie iest murowany, do zamku wiezdzaiąc brama murowana, guntami pobita, wrota wielkie na biegunach zelaznemi refami okowanych, wteyze bramie izdebka, gdzie wrotny mięszka, drwi na biegunach bez zelaz, piec piekarniany z wołoskim kominem, na bramę wschody drewnianez porączkami, drzwi ze wschodu dębowe, na drewnianych zawiasach. 

Na bramie izdebka bez piaca z komorą z drzewa budowana, - drzwi na zawiasach zelaznych z wrzeciądzem y skoblem y klamką okiem trzy błonianych, oprawnych w drzewo drzwi do komory na zawiasach zelaznych, okienko iedno w drzewo drzwi z komory na ganek na zawiasach zelaznych z wrzeciądzem y skoblem, item drzwi wedle drzwi izdebnych na ganek na biegunach, ganek do koła izdebki drewiany. 

Baszta murowana pod guntami, na dole sklep, drzwi do niego dębowe na zawiasach zalaznych z wrzeciądzem y skoblem. 

Baszta druga murowana pod guntami w ktorey schowanie iedno na gorze bez sklepienia, drzwi na biegunach, drugie na dole z sklepieniem, drzwi z wrzeciądzem y skoblem. 

Baszta trzecia murowana bez przykrycia pusta. 

Czwarta baszta murowana bez przykrycia pusta. 

Mur do koła zamku z iadney strony zwalony z przyiazdu [s.261] wedle bramy. 

Budynek gdzie pan podstarosci Czerwonogrodzki przed tym mieszkiwał, drewniany, pod guntami drzwi do niego na biegunach z klamką drenianą. Izdebka z piecem zielonym drzwi na zawiasach zalaznych z klamką zelazną, y z haczykiem. 

Okiem cztery w drzewo oprawne z okiennicami zasuwanemi, stoł lipowi, koło scian ławy drzwi z izdebki do komory na zawiasach zalaznych z wrzeciądzem y haczykiem, okno iedno słuczone. 

Kuchnia w sieni murowana, komin murowany. 

Piekarnia przecie izdebki, drzwi na zawiasach drewnianych, okien dwie, piec piekarniany, stoł sosnowy, ławy około scian. 

Pod tym budynkiem piwnica murowana drzwi na zawiasach zelaznych z wrzeciądzem y skoblem. 

Iest y drugi budynek z chrostu pleciony pod słomą, drzwi do niego na biegunach zelaznych. Izdebka z piecem piekarnianym y z kominem wołoskim, drzwi na zawiasach drewnianych, okien trzy, podle komorka ze drzwiami na biegunach. 

Staynia z drzewa budowana pod słomą z powałą z chrostu opleciona, ze złobkiem małym, drzwi na biegunach z wrzeciądzem y skobem, przy stayni komora dębowa ze drzwiami na biegunach, komorek z chrostu plecionych, - chłopskich y szlacheckich iest kilkanascie. 

W tym ze zamku hakownic na bramie y zamku osiem, muszkietow dwa. 

Miasto Czerwonogrod 

Burmistr Piotr Łoza – wolny od podatkow. 

Samuel Minocki – pisarz, wolny od podatkow. 

Jaremko, przysięzny – czynszu fl. 3 

Klim – fl. 3 

Maxim Czernysz – fl.3 

Petro Cepnik – fl.3 

[s.262] 

Macio Kicienko – fl. 3 

Trychwa – fl. 3 

Aridnisz Adamon – fl. 3 

Marcin Adamon – fl. 3 

Mikcia Słynawczow – fl. 3 

Staś Haukow – fl. 3 

Stefan Kalincin – fl. 3 

Hrysz – fl. 2 

Dzid – fl. 2 

Macio Dudka – fl. 3 

Macio Kutnio – fl. 2 

Petro Barbina – fl. 2 

Stas Dudzin – fl. 2 

Paweł Szwed – fl. 1 

Stas Mudko – fl. 1 

Mis Minko – fl. 1 

Marcin Janiszin – gr. 12 

Andrzey Lauryszyn – gr. 12 

Ci wszyscy powinni odprawiac zaorki, oborki, zazynki, obzynki, obkoski, zakoski y do wszelakich dziesięcin mianowicie owcę dwudziestą, swinię dwudziestą, pszczołę dwudziestą, barąn [Wilkanocny?] dac maią. 

Komornicy 

Stas Łysy – czynszu daie gr. 6 

Woytko Tkacz daie gr. 6 

Paweł Tkacz – gr. 6 

Hysła Tkacz – gr. 6 

Gindyuk – gr. 6 

Handycz – gr. 6 

Szymucha – gr. 6 

Winnik – gr. 6 

Wasil Sznkarz – gr. 6 

Stefan Letyacki – gr. 6 

Ci takrze do wszelakich powinnosci y dziesięcin nalezą. 

[s.263] 

Kozacy y pobereznicy 

Andruszko Czulik z koniem 

Chwil z koniem 

Sobko Belikow z koniem 

Wenchowski piesczy 

Jedlinski pieszy 

Jasieli Mazur pieszy 

Perdas . . . . pieszy 

Łupinski pieszy 

Keł [Ket?] Nahorny pieszy 

Jezierski pieszy 

Ci powinni iechac isc gdzie im kazą o dworskiey strawie. 

Summa prowentu z tego miasta, facit fl. 52 gr. 24 

Wies Nagorzany 

Poddani tey wsi y powinnosci ich: 

Miz Kuzikow z koniem daie czzynszu – fl. 3, kur N.6, robi dwa dni. 

Stefan[..]emczyk, czynszu daie fl. 3, kur N.3, robi dwa dni. 

Prokop Niedzwiedz z koniem daie czynszu fl. 2, kur N.3, robi dwa dni. 

Makow daie czynszu gr. 6, robi dzien ieden. 

Babic przysięzny daie czynszu gr. 15, nie robi nic. 

Stefan Kiertycza pieszy czynszu daie fl. 1, kur N.3, dzien robi. 

Kantymir pieszy czynszu daie fl. 1, kur N.3, dzien robi. 

Iwaszko Słobodzinyn pieszy, dzien robi. 

[s.264] 

Summa prowentu z tey wsi facit fl. 10 gr. 21 

Wies Uśćie 

W tez wsi zadnego nie masz poddanego, tylko melnik y [Siekieą?] na potrzebę dworską kiedy kaząisc powinien. 

Przewoznik daie czynszu fl. 2, robic powinien dzien ieden. 

Summa prowentu z tey wsi facit fl. 2 

Wies Iwanie 

Poddani tey wsi y powinnosci ich: 

Lucoras ma wołu, czynszu daie fl. 2, kur N.6, robi trzy dni. 

Miron ma wołow dwa, czynszu daie fl. 15, kur troie, chmielu pogroszowka iedna za cwierc po groszy , robi dzien. 

Fedor ma wołow dwa, czynszu daie fl. 1 gr. 15, kur trzy, chmielu pogroszowka iedna, za cwierc groszy trzy robi dzien. 

Wieliczko m konia, czynszu daie fl. 1 gr. 24, kur N.6, chmielu dwie pogroszowce za cwierc groszy szesc, robi dzien w tyszien. 

Strazenko z konem daie czynszu gr. 6, robi dzien. 

Iwan Słobodzianin powinien zaorki, oborki. 

Ci wszyscy nalezą do wszelakich dziesięcin: owcey, swinney, pszczolney y baran wielkanosny. 

Summa prowentu z tey wsi facit fl. 7. 

Wies Zezawa 

Poddani y powinnosci tey wsi: 

Jaremiey ma woły, czynszu daie fl. 3, zaorki y oborki powinien. 

[s.265] 

Babiak pieszy. 

Stefan pieszy. 

Ci tekze nalezą do wszelakich dziecięcin: owcey, swinney, pszczelney etc. 

Summa prowentu z tey wsi facit fl. 3. 

Arenda 

Browar z drzewa budowany bez przykrycia, kocieł piwny, y kadzi dwie, winnica z chrostu budowana pod słomą, kotłow dwa gorzałcanych z czapkami y rurami. 

Młynow cztery na rzece Dzurynce, przewaz na Dniestrze spolny z ImPanem Złoczewskim, myto y spasne takze nalezy. Z tego wszytkiego ogułem na rok daią arendy fl. 300. 

Summa prowentu z arendy wyzey opisaney facit fl. 300. 

A poniwaz folwarku ustawicznego bydz nie moze dla ustawicznych trwog y bespieczenstwa takze y krescencyi trudno rachowac, tedy dni robocze miasto krescencyi rachuią od poddanych, owcą, swinną, pszczolną ktorey się nie wiele dostało tego roku facit fl. 54 gr. 15. 

Summa summarum wszytkich prowentow y dochodow starostwa Czerwonogrodzkiego teraz bardzo zdezolowanego na rok feneraliter uczyni fl. 430. 

Z tąd wytrąciwszy na podstarosciego czerwonogrodzkiego, ktory y zamok y tych mieszczankow z poddanemi bronic, tak od zołnierza, iako y od wszelakich naiazdow opryszkowskich zwykł, wytrącic potrzeba iako się y wytrącz exemplo innych dzierzaw – fl. 100. 

Na reparacyą y konserwacyą zamku lubo tak mało, ato dla szczupłosci dochodow, stosuiąc się do instrukcyi skarbowey – fl. 80. 

Restat summy od ktorey quarta do skarbu [s.266] Rzeczyp[ospo]l[i]tey na swiątki w Rawie płacona bydz ma, pod winami w prawie pospolitym o lustraceyach y o kwarcie opisanemi fl. 250. 

Notandum iz według instrukcyi nam od skarbu podaney, potrzeba by na restauracyą y konserwacya zamku Czerwonogrodzkiego, większą kwotę ktora się zostawiła z zwyszey opisanych dochodow wytrącic y zostawic, ale ze bardzo szczupłe są prowentą y kwarty tak wiele się zmnieyszyło, tedy to do dalszey ordynacyi Rzepltey zostawuiemy, z tą przestrogą, izby potrzeba na conservatią y restawracyą zamkow ile pogranicznych supt iaki obmyslic y łozyc, co pro munere nostro dowiadomosci Rzepltey donosiemy, a interea Imci panu staroscie injungimus aby usilnie restaurowac przynaymniey z tey naznaczoney przez nas kwity po częsci ten zamek zricinowany naprawowac kazał. 

Od summy tey wyzey napisaney przychodze wnosic do skarbu quotannis. 

Kwarty starey fl. 50. 

Kwarty nowey fl. 50. 

A oboiey kwarty fl. 100
_______________________________________________________________________________________
Місто Червоногород - зараз урочище "Красне" біля с. Нирків Заліщицького району;
село Нагоряни - зараз село біля с.Нирків Заліщицього району;
село Устя - зараз село Устечко Заліщицього району;
село Іванє - зараз село Іване-Золоте Заліщицького району;
село Жежава - зараз село Зелений Гай біля м.Заліщиків.